Η ζωή στις πολικές περιοχές του πλανήτη περιορίζεται σημαντικά από τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι πολικές περιοχές χαρακτηρίζονται από πολύ ασταθείς περιβαλλοντικές συνθήκες, οι οποίες επιτρέπουν την επιβίωση σε οργανισμούς που έχουν αναπτύξει υψηλές ικανότητες προσαρμογής. Η πρωτογενής παραγωγικότητα και το πόσο κοντά στις πηγές αυτής βρίσκονται οι οργανισμοί παίζει κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της ζωής σε αυτά τα περιβάλλοντα, περισσότερο απ’ ό,τι στα εύκρατα και τα τροπικά ενδιαιτήματα.
Με βάση τα παραπάνω η εύρεση μίας κοινότητας υδρόβιων οργανισμών κάτω από παγονησίδες στην Ανταρκτική και σε απόσταση 625-1500 km από την πλησιέστερη πηγή φωτοσύνθεσης, θα αποτελούσε εύρημα που θα έβαινε αντίθετα σε ό,τι γνωρίζουμε, αυτό όμως ήταν το κύριο εύρημα της έρευνας των Huw J. Griffiths et. al. που δημοσιεύτηκε στις 15 Φεβρουαρίου του 2021 στο περιοδικό Frontiers in Marine Science. Οι ερευνητές της Βρετανικής Ανταρκτικής Αποστολής, έσκαψαν στην παγονησίδα Filcher Ice Shelf, στην προσπάθειά τους να πάρουν δείγμα από τον βυθό κάτω από αυτήν, και κατά την διάρκεια της έρευνάς τους ανακάλυψαν μία κοινότητα βενθικών προσκολλημένων οργανισμών σε έναν βράχο σε βάθος 1.233 m. Ο βράχος έχει ύψος 75 cm, πάτος 96 cm και εύρος 69 cm. Η πανίδα που βρισκόταν σε αυτόν ήταν συγκεντρωμένη στα πλάγια και μπορεί να διαχωριστεί σε τρεις βασικές κατηγορίες αιωρηματοφάγων οργανισμών:
1) προσκολλημένους σπόγγους,
2) μη προσκολλημένους σπόγγους και
3) προσκολλημένα άγνωστα taxa, τα οποία θα μπορούσαν να είναι σπόγγοι, ασκίδια, ύδρες, πολύχαιτοι, θυσανόποδα ή κνιδόζωα, τα οποία αποτελούσαν το 58% των παρατηρούμενων οργανισμών.
Οι κατηγορίες 1) και 3) πιθανώς είναι σαρκοφάγα είδη.
Η συγκεκριμένη είναι η πρώτη παρατηρηθείσα κοινότητα προσκολλημένων οργανισμών που έχει βρεθεί κάτω από παγονησίδα. Το εν λόγω εύρημα ταράσσει τις υπάρχουσες οικολογικές γνώσεις για την διαβίωση των οργανισμών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η απόσταση της κοινότητας από την πλησιέστερη πηγή φωτοσύνθεσης. Παρότι το ρεύμα που μεταφέρει τα προϊόντα των πρωτογενών παραγωγών, στο περιβάλλον της βιοκοινότητας είναι αρκετά ισχυρό, ο βράχος βρίσκεται αντίθετα από την κατεύθυνση της ροής του. Επιπλέον δεν είναι γνωστό στους ερευνητές ποια είναι η πηγή από την οποία οι οργανισμοί αυτοί τρέφονται, ποια είναι η συχνότητα με την οποία τρέφονται, αλλά επίσης ούτε το πώς η εποχικότητα των συνθηκών και οι ροές των ρευμάτων του νερού επηρεάζουν τους δύο προαναφερθείς παράγοντες και κατ’ επέκταση την ίδια την κοινότητα.
Προηγούμενες έρευνες με γεωτρήσεις στα παγωμένα εδάφη της Ανταρκτικής υποστηρίζουν τη θεωρία ότι στα ολιγότροφα ενδιαιτήματα, τα κινούμενα taxa κυριαρχούν ενώ τα προσκολλημένα αποτελούν εξαιρέσεις. Τα δεδομένα της παρούσας έρευνας όμως αντιβαίνουν σε αυτή τη θεωρία.
Σύμφωνα με τους ίδιους τους ερευνητές, η παρουσία της εν λόγω κοινότητας κάτω από την παγονησίδα δημιουργεί διάφορες ερωτήσεις, οι οποίες δεν μπορούν πλήρως να απαντηθούν με τις υπάρχουσες γνώσεις. Καταρχάς άγνωστο είναι το ποιοι οργανισμοί απαρτίζουν την κοινότητα και το αν αυτοί είναι ενδημικοί της συγκεκριμένης κοινότητας. Αν και δύο από τις τρεις κατηγορίες οργανισμών που παρατηρήθηκαν στην κοινότητα ήταν σπόγγοι, δεν είναι γνωστό σε ποια κατηγορία σπόγγων ανήκουν αυτοί, καθώς η Ανταρκτική διαθέτει μεγάλη ποικιλία ενδημικών ειδών σπόγγων από όλες τις κατηγορίες. Για την ταυτοποίηση των σπόγγων αλλά και των άγνωστων taxa είναι απαραίτητη η λήψη δειγμάτων DNA από αυτά σε μελλοντικές έρευνες. Έπειτα σημαντικό ερώτημα αποτελεί και η ηλικία της κοινότητας, αλλά και το πόσο συχνά τρέφεται η κοινότητα και ποια είναι η πηγή της τροφής της. Η συχνότητα αυτών των κοινοτήτων σε νερά κάτω από τις παγωμένες νησίδες της Ανταρκτικής είναι επίσης άγνωστη στους ερευνητές. Η εν λόγω βιοκοινότητα, είναι πρώτη στο είδος της, αλλά εξερεύνηση παραπάνω σημείων θα μπορούσε ενδεχομένως να φανερώσει και άλλες ανάλογες. Δεν είναι πλήρως κατανοητό το πως η συγκεκριμένη εύρεση ενημερώνει τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις για το περιβάλλον και το καθεστώς διαβίωσης στην παγονησίδα Filcher Ice Shelf, αλλά και σε άλλες παγονησίδες. Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι η παροχή τροφής στα νερά κάτω από τις νησίδες πάγου είναι πιο ευρεία απ’ ό,τι θεωρούταν πριν. Τέλος οι ερευνητές διερωτώνται για την τύχη των συγκεκριμένων κοινοτήτων στην περίπτωση κατάρρευσης του πάγου.
Η συγκεκριμένη έρευνα έχει ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον, καθώς αφενός παρουσιάζει διαβίωση οργανισμών σε μη ευνοϊκές συνθήκες και αφετέρου πιθανώς να αποτελέσει τη βάση για την αναγνώριση νέων ειδών. Μελλοντικές μελέτες που θα εστιάζουν στις συνθήκες διαβίωσης των οργανισμών στην περιοχή, τις αλληλεπιδράσεις τους, αλλά και την εύρεση άλλων παρόμοιων κοινοτήτων, θα δώσουν φως στις παραπάνω ερωτήσεις των ερευνητών και θα διευκρινίσουν τον τρόπο με τον οποίο η ύπαρξη αυτής της υδρόβιας κοινότητας αλλάζει τις υπάρχουσες γνώσεις για τις κατανομές και τις οικοθέσεις των οργανισμών.
